Η ζωή προχωράει, αργά και σταθερά εξελίσσεται είτε αυτή η εξέλιξη σημαίνει αλλαγή προς το καλύτερο είτε προς το χειρότερο. Ο άνθρωπος κάνει κύκλους.
Πώς γίνεται, αναρρωτιέται ο άλλος, τόσοι άνθρωποι προ Χριστού, φιλόσοφοι και σπουδαγμένοι, με τις τότε γνώσεις μόνο, να βγάζανε αυτά τα συμπεράσματα που βγάζανε, να τα έχουμε εμείς στα χέρια μας σήμερα -2000+ χρόνια μετά-, αλλά να μην μπορούμε να τα υλοποιήσουμε με επιτυχία ή να πρέπει να κάνουμε τα ίδια λάθη ξανά, ώστε να έρθουμε στα ίδια συμπεράσματα... Απόλυτα λογική η απορία, αλλά ο άνθρωπος κάνει κύκλους· έχει την ανάγκη να τους κάνει.
Δε γίνεται όλα τα πράγματα να μπορείς να τα μάθεις απλά επειδή τα διάβασες σ' ένα βιβλίο ή επειδή τα είπε κάποιος. Είναι σαν μια έμμεση εμπειρία που παίρνεις, όταν κάποιος σου εξιστορεί ένα σημαντικό σκηνικό που έζησε και το πόσο έντονα ένιωσε/αισθάνθηκε ή το πώς τον βοήθησε αυτό ν' αλλάξει τον τρόπο σκέψης του για τη ζωή από εκεί και έπειτα. Μπορείς να τον καταλάβεις, ναι, αλλά όχι να τον νιώσεις. Ο κάθε άνθρωπος έχει την ανάγκη να κάνει μόνος του τα λάθη και να τα ξεπεράσει· να κάνει τις λάθος επιλογές, να εφεύρει τις λάθος τεχνικές και να μάθει προσωπικά μέσα από αυτές και να καταλήξει στα "δικά του" συμπεράσματα. Αυτά ακριβώς, δηλαδή, που είχε καταλήξει και ένας άλλος 100 χρόνια πριν, 1000 χρόνια πριν· δεν έχει σημασία. Σημασία έχει που τα βρήκε ο ίδιος για τον εαυτό του. Και το παιχνίδι πάει πάλι απ' την αρχή, κάνοντας τον ίδιο κύκλο...
Τα περισσότερα πράγματα δεν μπορείς να τα μάθεις πραγματικά απλά επειδή τα διάβασες σ' ένα βιβλίο ή επειδή τα είπε κάποιος. Μπορείς να τα καταλάβεις, προσωρινά να συμφωνήσεις, αλλά βαθιά μέσα σου δεν πρόκειται να ποτίσουν. Είναι σαν να σου εξηγεί κάποιος στροφή-στροφή τη διαδρομή που θα κάνεις παίρνοντας το ταξί, για να πας από ένα σημείο σ' ένα άλλο. Θα τη συγκρατήσεις αν δώσεις προσοχή, αλλά θα είναι προσωρινό· μετά από 1-2 μήνες θα την έχεις ξεχάσει. Αντιθέτως, αν την κάνεις με τα πόδια, μπορεί να σου πάρει τον τριπλάσιο χρόνο, μπορεί και λίγο να χαθείς και να πάρεις κάποιο λάθος στενό, αλλά μετά θα σου μείνει· θα ξέρεις πώς να την ξανακάνεις τη δεύτερη φορά. Με άλλα λόγια: μία διαδρομή μόνο αν την περπατήσεις τη μαθαίνεις, λένε κάποιοι..
Πώς γίνεται, αναρρωτιέται ο άλλος... Η ζωή δεν κάνει κύκλους, ο άνθρωπος κάνει· έτσι γίνεται. Και οι κύκλοι, ευτυχώς, είναι πάντα σχεδόν. Αλλά αυτή είναι μια άλλη συζήτηση που θα κάνουμε κάποια άλλη στιγμή...
