Σαν τις συζητήσεις στα πλαίσια γνωριμίας που τυχαίνει πάντα να περνάνε και από τα ζώδια: "-Πώς σε λένε? -Τάκη. -Εμένα Τασούλα, χάρηκα. Τι σπουδάζεις? -Ανεργιολογία. -Χαχα, καλό, κι εγώ. Τι ζώδιο είσαι? -Σκορπιός. -Αα..μάλιστα (και σκάει χαμογελάκι)...". Και στη συνέχεια το βλέπεις στα μάτια της/του πως έχει ήδη σχηματιστεί μια πρόχειρη άποψη για το άτομό σου στο κεφάλι της/του. Αλλά στα ζώδια δεν πειράζει και τόσο, είναι πιο ελαφρύ εκεί το ζήτημα. Αν τους αρέσει η παρέα σου τα ξεχνάμε τα ζώδια και τις "προειδοποιητικές" πληροφορίες. Ίσως τα θυμόμαστε πάλι λίγο μόνο όταν πια αρχίσουν και φαίνονται έντονα τα αρνητικά στοιχεία του άλλου στα μάτια μας και τα δικαιολογούμε αναλόγως: "...ε σκορπιός είναι, τι περίμενες?...", αλλά άλλο κεφάλαιο αυτό, σταματώ εδώ.
Πίσω στο ρατσισμό λοιπόν, αν δει κανείς το κοινωνικό πλαίσιο και την καθημερινότητα των αναγκών ενός λαού, σε συνάρτηση με το επίπεδο εκπαίδευσης-πολιτισμού που έχουν, τότε θα διαπιστώσει πως λίγο ή πολύ το αποτέλεσμα της εξίσωσης επαληθεύεται. Όταν σε μια χώρα το οικονομικό πρόβλημα είναι τεράστιο και δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει αύριο, τι θα σκεφτείς? Τον συνάνθρωπό σου, το πώς να είσαι σωστός και τίμιος? Πώς να μη σου περάσει απ' το μυαλό να κλέψεις αν πραγματικά πεινάς? Πώς να διατηρήσεις επίπεδο σε μια παρεξήγηση ή σε μια οποιουδήποτε τύπου αδικία απέναντι σε ζητήματα που έχουν να κάνουν με την επιβίωσή σου? Και έπειτα, τι επίπεδο? Το επίπεδο καλλιεργείται εκεί όπου οι βασικές ανάγκες έχουν εξασφαλιστεί. Από πάντα. Και θα είμαι απόλυτος εδώ. Δεν μπορείς να ζωγραφίζεις έργα τέχνης, να φιλοσοφείς και να χτίζεις χαρακτήρα, όταν ξέρεις ότι αύριο μπορεί κάποιος απ' την οικογένειά σου να χρειαστεί να πάει στο νοσοκομείο, ενώ ταυτόχρονα δεν υπάρχουν χρήματα για να υποστηριχτεί κάτι τέτοιο, ή ακόμα χειρότερα όταν δεν υπάρχει νοσοκομείο π.χ.. Ο άνθρωπος είναι ένα λάστιχο και κάθε φορά τεντώνεται από όποια πλευρά χρειαστεί προκειμένου ν' αντιμετωπίσει και να προσαρμοστεί στα δεδομένα. Έτσι, όπως σε μια ευκατάστατη χώρα με ανέσεις, δυνατότητες και πολιτισμικό επίπεδο, γεννιέται και εκπαιδεύεται ένας άνθρωπος άμεσα -αλλά και έμμεσα- μεγαλώνοντας και εν δυνάμει καταλήγοντας με επίπεδο, ευφυής, εργατικός, άξιος εμπιστοσύνης και πολλά άλλα όμορφα επίθετα, έτσι και σε χώρες χαμηλού επιπέδου πνευματικής ανάπτυξης (λόγω οικονομικής δυσφορίας κυρίως, ή λόγω πολέμων κ.λπ.), ο άνθρωπος μεγαλώνει και γίνεται πιο σκληρός, πιο ψυχρός, πιο εγωιστής και πιο άδικος όταν χρειαστεί, όντας σε έναν τόπο άδικο.. Και παντού υπάρχουν εξαιρέσεις. Όπως πολύ καλά ξέρουμε ότι σε μια χώρα με όλες τις κατάλληλες προδιαγραφές για να βγάλει τους καλύτερους ανθρώπους, μπορεί τελικά να μεγαλώσει ένας άνθρωπος δολοφόνος, έμπορος ναρκωτικών, τεμπέλης, πονηρός και κακόβουλος, έτσι και σε μια αντίθετης κατάστασης χώρα μπορεί να προκύψει ένας άνθρωπος με πάρα πολλές αρετές, ένας άνθρωπος εξαίρεση. Παρ' όλα αυτά, ο άνθρωπος είναι ένα λάστιχο. Και όταν αυτό το λάστιχο το τραβάς επίμονα για πολλούς αιώνες απ' το ίδιο σημείο, λογικό είναι να ξεχειλώσει μόνο από εκείνη την πλευρά... "Εγώ δεν υπήρχε περίπτωση να αφήσω την οικογένειά μου πίσω και να φύγω με το ρίσκο να πεθάνουν πριν προλάβω να επιστρέψω για να τους σώσω", σου λέει ο άλλος.. Και αν τον ρωτήσεις τι θα έκανε στη θέση τους, θα σου πει πως στη χειρότερη θα καθόταν μαζί τους και ας πέθαιναν όλοι μαζί. Αυτός αγαπάει την οικογένειά του, θα συμπληρώσει κάποιος άλλος. Ναι, αλλά όλοι αυτοί οι πολύ όμορφοι ισχυρισμοί εκδηλώνονται τώρα, εκ του ασφαλούς στα πλαίσια συζήτησης. Και μην ξεχνάμε, έχοντας εξαρχής μεγαλώσει σε μια χώρα η οποία σου επέτρεψε να σκέφτεσαι και να ορίζεις αξίες και να τις εκτιμάς (αν όντως θέλεις). Σε μια χώρα όπου από μικρός ασχολείσαι με την επιβίωση και μόνο, σε έναν τόπο όπου σήμερα είσαι αύριο δεν είσαι, πότε να προλάβεις να χτίσεις τέτοιες αξίες? Πότε να προλάβεις να γίνεις άνθρωπος?.. Και όταν πια έρθει εκείνη η στιγμή που θα πρέπει να πάρεις κάποιες αποφάσεις ζωής για την οικογένειά σου -να φύγω ή να μη φύγω-, γνωρίζοντας πως αν μείνεις πίσω θα πεθάνετε όλοι μαζί και δεν υπάρχει κανένα μέλλον, τότε τελειώνουν οι φιλοσοφίες και οι αξίες όλες. Τότε το, απλά, θέμα συζήτησης γίνεται άμεσο πρόβλημα ζωής, γιατί ξέρεις πως έτσι υπάρχει μια ελπίδα, ενώ αλλιώς θα πρέπει να φας αξίες και να χορτάσεις. Θα πρέπει να φας συναισθήματα και να ταΐσεις και τα παιδιά σου, γιατί δεν ήθελες να τα αφήσεις μόνα τους πίσω. Και εγώ που τα λέω και τα γράφω στην πραγματικότητα δεν ξέρω πώς ακριβώς σκέφτεται ή πράττει κανείς σε τέτοιες καταστάσεις, αλλά το μόνο που σίγουρα πιστεύω είναι πως σε ένα απάνθρωπο περιβάλλον, ο άνθρωπος θα πράξει αναγκαία απάνθρωπα. Ο οποιοσδήποτε άνθρωπος γεννηθεί και μεγαλώσει με τέτοια δεδομένα. Και η αναγκαιότητα αυτή, όταν είναι τρόπος ζωής πολλών αιώνων πίσω, τότε δύσκολα φεύγει από πάνω σου, ακόμη κι αν άμεσα αλλάξουν οι συνθήκες διαβίωσης σου. Είναι πλέον ένα απ' τα μέρη του εξοπλισμού σου απέναντι στη ζωή, είναι ένας απ' τους τρόπους σου να την αντιμετωπίζεις, γιατί έτσι έχεις μάθει ως τώρα, έτσι έφτασες ως εδώ. Και θέλει κόπο για να γίνεις πραγματικά άνθρωπος, γιατί το λάστιχο, από εκεί που ξεχείλωσε, ξεχείλωσε..
Και παίζουν κι άλλα ρόλο.. Το πολιτικό σύστημα, το κλίμα.. Μήπως είναι τυχαίο που όσο πιο βόρεια ανεβαίνεις στην Ευρώπη συναντάς όλο και πιο ψυχρούς συγκριτικά ανθρώπους? Είναι τυχαίο που χτίζουν αλλιώς τις σχέσεις τους? Και μιλάω για όλων των ειδών τις σχέσεις και παρότι έχουν εξασφαλίσει και ένα υψηλό επίπεδο διαβίωσης. Εκεί τα ζητήματα είναι άλλα, αλλά σίγουρα υπάρχουν. Σίγουρα οι χαρακτηρισμοί δικαιολογούνται, αλλά σε καμία περίπτωση και πάλι δεν έχουν να κάνουν με το ότι είναι της τάδε φυλής ή της άλλης..
Έχοντας λοιπόν γνώση όλων των παραπάνω συνθηκών της αν μη τι άλλο άδικης, για πολλούς, ζωής που ζούμε, είναι φυσικό και αναμενόμενο πολλές φορές να βρισκόμαστε επιφυλακτικοί και προκατειλημμένοι απέναντι σε ανθρώπους που δε γνωρίζουμε, όμως γνωρίζουμε το από που κατάγονται. Στους δύσκολους καιρούς που ζούμε αυτό είναι σεβαστό και κατανοητό. Φύλαγε τα ρούχα σου για να έχεις τα μισά, έλεγαν και λένε.. Το να είσαι επιφυλακτικός και προκατειλημμένος όμως δε σημαίνει να κλείνεις πόρτες απλά και μόνο απ' τις ταμπέλες.. Σημαίνει πως απλώς προσέχεις λίγο παραπάνω απ' ό,τι συνήθως, γιατί πιθανολογείς ή γνωρίζεις τις δύσκολες συνθήκες από τις οποίες μπορεί να προέρχεται ο άλλος, ενώ ταυτόχρονα όμως του δίνεις την ευκαιρία να σου αποδείξει τι αξίζει.
